(bài đăng trên Tuổi Trẻ Cuối Tuần)

Có những sự thật rất buồn cười liên quan đến Sam Smith. Ví dụ như, anh chắc chắn là nam ca sĩ có đội ngũ làm PR nhàn rỗi nhất thế giới – họ chắc là chẳng phải làm tí ti PR nào cho anh. Bởi ngay cả khi Sam Smith chưa trình làng bất cứ một sản phẩm âm nhạc chính thức nào, hay có công bố gì về album đầu tay của mình, thì anh đã đoạt một loạt giải thưởng, mà lại toàn là giải thưởng lớn và quan trọng: giải Critics’ Choice Award tại Brit Awards 2014 và giải nhất của cuộc bình chọn BBC Sound of 2014  (Adele từng đứng nhất cuộc bình chọn này 6 năm trước – 2008 và sau đó trở thành hiện tượng âm nhạc của Anh Quốc). Vậy là chỉ bằng cách góp giọng trong hai ca khúc của các nghệ sĩ khác (Latch của Disclosure và La La La của Naughty Boy), Sam đã được cả Anh Quốc tung hô là hiện tượng âm nhạc mới của họ, dù chính họ chưa hề được nghe âm nhạc của riêng anh.

Thế nhưng, còn buồn cười hơn là, sau tất cả những sự tung hô đó, thậm chí cả sau khi Sam đã trình làng single đầu tay chính thức Money On My Mind vào tháng 2 vừa rồi và đạt hạng nhất bảng xếp hạng UK (Sam có phát hành một single khác 1 năm trước đó – Lay Me Down – nhưng không đạt được thành công và chẳng được ai nhắc đến), cả sau khi chàng trai đã xuất hiện trên talkshow hot nhất nước Mỹ Late Night with Jimmy Fallon, thậm chí cả sau khi anh tuyên bố đã bán hết sạch vé cho show diễn tại Apollo Theatre – một trong những sân khấu nhạc Jazz quan trọng nhất nước Mĩ, thì mỗi cập nhật trên trang facebook của Sam Smith cũng chỉ nhận được vài trăm cái “”like” – một sự quan tâm cực kì khiêm tốn cho một “hiện tượng mới”. Sam phát hành single tiếp theo, bản ballad pop-soul cực xuất sắc Stay With Me, và kênh truyền hình MTV đưa anh lên làm Nghệ Sĩ Mới Xuất Sắc của tháng 5, nhưng tình hình không hề khả quan hơn. Ngay lập tức, và cực kì đúng với tính cách của mình, báo chí Anh Quốc lại chính là những người đầu tiên đưa ra những nhận xét tiêu cực về “hiện tượng mới”của họ – họ phàn nàn rằng âm nhạc của Sam là thứ âm nhạc “lười biếng”!

Vậy là lại một lần nữa, trước cả khi Sam kịp chính thức ra mắt album đầu tay của mình, anh đã bị kết luận là “hiện tượng xịt” đáng thất vọng nhất của năm, và bị chính quê hương của mình quay lưng. Dù vé tour diễn của Sam vẫn bán vèo vèo, nhưng đều chỉ là ở những sân khấu nhỏ, và thành công của anh chưa hề xứng đáng với những kì vọng nước Anh dành cho anh.

Thế nhưng, album của Sam, In the Lonely Hour, đương nhiên vẫn được phát hành, ngày 26 tháng 5 vừa rồi. Và ngay đêm hôm đó, Sam đã có một cập nhật trên facebook thể hiện sự bàng hoàng và ngỡ ngàng của chính anh, “Tại sao ca khúc Leave Your Lover của tôi lại đang đứng đầu các ca khúc được download nhiều nhất trên bảng xếp hạng iTunes của Mĩ? Xin cảm ơn các bạn.” Đó cũng là cập nhật đầu tiên của Sam nhận được số “like” lên đến hàng nghìn. Và cũng trong đêm hôm đó, sự nghiệp của Sam lật sang một trang mới. Leave Your Lover trở thành hiện tượng trên toàn thế giới, y như Someone Like You của Adele cách đây 2 năm: câu hát “leave your lover, leave him for me” được mang ra treo status khắp facebook y như cách đây 2 năm người ta treo câu “nevermind I’ll find someone like you”. Các tờ báo bắt đầu gọi Sam là “Adele phiên bản nam”. Stay With Me nhờ hiệu ứng mà cũng leo lên số 1 bảng xếp hạng iTunes. Những ca khúc có Sam góp mặt cũng vì thế mà trở thành hiện tượng tại Mĩ – tiêu biểu là Latch của Disclosure, ca khúc phát hành từ năm 2012 ở Anh giờ lại đang hot hơn bao giờ hết ở Mĩ, mở đường cho bộ đôi Disclosure tấn công thị trường âm nhạc số 1 thế giới. Album In the Lonely Hour đương nhiên cũng đạt vị trí số 1 tại Anh Quốc, và Sam, một lần nữa, trong vòng có nửa năm ngắn ngủi, lại trở thành “hiện tượng mới”.

Giờ thì Sam đã có thể hoàn toàn yên tâm với cái thành công mà anh đã xứng đáng được hưởng ngay từ đầu: hàng ngàn “like” cho mỗi cập nhật trên mạng, và vé tour diễn của anh bán hết sạch trong vòng vài tiếng đồng hồ tại tất cả các sân khấu khắp thế giới từ giờ đến cuối năm. Thế nhưng, cái cách mà Sam đối mặt với cái thành công đó mới thật đáng nể. Thay vì giữ vững hình tượng an toàn và sạch sẽ của một “chàng trai buồn với trái tim tan vỡ” mà anh đã xây dựng được – cái cách mà tất cả những ngôi sao lớn đều cố gắng làm, Sam lại chọn được là mình. Vào cái ngày album của anh đạt hạng nhất tại Anh Quốc, Sam đã trả lời trên báo chí và thú nhận mình là người đồng tính. “Các ca khúc trong In the Lonely Hour đúng là viết về những mối tình đơn phương không được đáp lại,” anh nói, “và cảm hứng chính cho những ca khúc đó là một chàng trai.” Cùng lúc đó là sự xuất hiện của video chính thức cho Leave Your Lover, kể lại câu chuyện của chính Sam với cái kết rất bất ngờ hé lộ tình cảm anh dành cho một người đồng giới.

Việc các nghệ sĩ lớn thú nhận về giới tính thật của mình không còn là một chuyện mới, nhưng trong một thế giới mà giới tính thứ ba vẫn chưa thực sự tìm được chỗ đứng của mình, thì đó vẫn luôn là một việc làm rất nguy hiểm đối với một sự nghiệp. Thế nhưng cái cách Sam tuyên bố với thế giới về giới tính của mình lại có vẻ xuất phát từ một thứ tinh thần mà chỉ các nghệ sĩ xuất thân từ nghệ sĩ độc lập của Anh Quốc có được: giống như cái cách Lily Allen thú nhận về quá khứ quậy phá của mình – từng bị đuổi học khỏi 13 ngôi trường đắt giá nhất Anh Quốc từ những năm 11-12 tuổi, hay Adele thành thật về thói quen nghiện rượu tệ hại do những thất bại trong tình yêu. Những loại bí mật mà hầu như ngôi sao nào cũng muốn giấu diếm thì họ lại thản nhiên phơi bày ra ánh sáng, thậm chí biến chúng thành những cá tính rất riêng trong thứ âm nhạc có tính tự sự của họ. Và đó cũng chính là cách mà họ chinh phục thế giới.

Dù sao thì, sau một sự ra đi đầy tiếc nuối của Amy Winehouse, rồi lại đến lượt Adele tuyên bố giải nghệ, thì sự xuất hiện của Sam Smith là một điều rất đáng để cả thế giới yêu nhạc ăn mừng. Chỉ có một người chắc chắn đang rất buồn bã về chuyện này: chính là anh chàng nhân vật chính trong ca khúc Leave Your Lover của Sam.